ভাৰতৰ কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহ

ভাৰত এখন বিশাল দেশ, ২৮ খন ৰাজ্য আৰু ৮ খন কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল (কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল)ত বিভক্ত।  কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল হৈছে এনে অঞ্চল যিবোৰ ভাৰতৰ কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ দ্বাৰা প্ৰত্যক্ষভাৱে পৰিচালিত হয়, ৰাজ্যৰ দৰে নহয়, যিবোৰৰ নিজা চৰকাৰ আছে।  কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ প্ৰশাসন ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে নিযুক্ত প্ৰশাসক বা লেফটেনেণ্ট গৱৰ্ণৰৰ জৰিয়তে তদাৰক কৰে।  কিছুমান কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত ৰাজ্যৰ দৰেই নিৰ্বাচিত প্ৰতিনিধি থকা বিধায়িনী দল থাকে যদিও স্বায়ত্তশাসনৰ মাত্ৰা ভিন্ন। 

১. আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ
ৰাজধানী: প'ৰ্ট ব্লেয়াৰ
অৱস্থান: বংগ উপসাগৰত অৱস্থিত এই কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল ৫৭২টা দ্বীপৰ এটা গোট, ইয়াৰে মাত্ৰ প্ৰায় ৩৭টা দ্বীপতহে বসবাস কৰে।  দ্বীপসমূহৰ দৃশ্যপটৰ সৌন্দৰ্য্য, বৈচিত্ৰময় সামুদ্ৰিক জীৱ আৰু থলুৱা জনগোষ্ঠীৰ বাবে জনাজাত।
প্ৰশাসন: ইয়াক এজন লেফটেনেণ্ট গৱৰ্ণৰৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়।  আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জত কোনো বিধানসভা নাই।

২. চণ্ডীগড়
ৰাজধানী: চণ্ডীগড় (পঞ্জাৱ আৰু হাৰিয়ানাৰ ৰাজধানীও হয়)
অৱস্থান: উত্তৰ ভাৰতত অৱস্থিত চণ্ডীগড় স্বাধীনতাৰ পিছৰ আৰম্ভণিৰ পৰিকল্পিত চহৰসমূহৰ ভিতৰত অন্যতম আৰু ই পঞ্জাৱ আৰু হাৰিয়ানা উভয়ৰে ৰাজধানী হিচাপে কাম কৰে।
প্ৰশাসন: ইয়াক এজন প্ৰশাসকৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়।  চণ্ডীগড়ত কোনো বিধানসভা নাই।

৩. দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী আৰু দমন আৰু দিউ
ৰাজধানী:দমন

অৱস্থান: এই কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলটো ২০২০ চনত দুটা পৃথক ভূখণ্ড—দাদৰা আৰু নগৰ হাভেলী আৰু দমন আৰু দিউ—ক একত্ৰিত কৰি গঠন কৰা হৈছিল।ই ভাৰতৰ পশ্চিম উপকূলত, গুজৰাটৰ ওচৰত অৱস্থিত।
প্ৰশাসন: ইয়াক এজন প্ৰশাসকৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়।  বিধায়িনী সভা নাই।

৪. লক্ষদ্বীপপুঞ্জ
ৰাজধানী: কাৱৰত্টী
অৱস্থান: এই কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল ভাৰতৰ দক্ষিণ-পশ্চিম উপকূলৰ ওচৰত আৰব সাগৰৰ ৩৬টা দ্বীপপুঞ্জৰ এটা দ্বীপপুঞ্জ।  ইয়াৰ অতীতৰ বিল, প্ৰবাল প্ৰাচীৰ আৰু অনন্য সংস্কৃতিৰ বাবে জনাজাত।
প্ৰশাসন: ইয়াক এজন প্ৰশাসকৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়।  লক্ষদ্বীপৰ বিধানসভা নাই।

৫.দিল্লী (দিল্লীৰ ৰাষ্ট্ৰীয় ৰাজধানী ভূখণ্ড)
ৰাজধানী: নতুন দিল্লী
অৱস্থান: উত্তৰ ভাৰতত অৱস্থিত দিল্লী ৰাষ্ট্ৰীয় ৰাজধানী আৰু ভাৰত চৰকাৰৰ তিনিওটা শাখাৰ মুখ্য কাৰ্যালয়।
প্ৰশাসন: দিল্লীৰ এক অনন্য মৰ্যাদা আছে, বিধানসভা আৰু নিৰ্বাচিত মুখ্যমন্ত্ৰী দুয়োটাৰে আছে।  কিন্তু বিশেষকৈ জনশৃংখলা, আৰক্ষী, ভূমিৰ বিষয়ত দিল্লীৰ লেফটেনেণ্ট গৱৰ্ণৰৰ যথেষ্ট ক্ষমতা আছে।
৬. পুডুচেৰী
ৰাজধানী: পুডুচেৰী
অৱস্থান: দক্ষিণ ভাৰতত অৱস্থিত পুডুচেৰী বিভিন্ন ৰাজ্যত বিস্তৃত চাৰিখন অসংলগ্ন জিলা (পুডুচেৰী, কৰিকাল, মাহে, আৰু য়ানাম)ৰে গঠিত।
প্ৰশাসন: পুডুচেৰীত বিধানসভা আৰু এজন নিৰ্বাচিত মুখ্যমন্ত্ৰী আছে।  পুডুচেৰীৰ লেফটেনেণ্ট গৱৰ্ণৰৰ বিশেষ ক্ষমতা আছে যদিও কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলৰ প্ৰায়বোৰতকৈ অধিক স্বায়ত্তশাসন আছে।

৭.লাডাখ
ৰাজধানী: লেহ (গ্রীষ্ম), কাৰ্গিল (শীতকাল)
স্থান: উত্তৰ ভাৰতত অৱস্থিত লাডাখ ২০১৯ চনত জম্মু-কাশ্মীৰ ৰাজ্যৰ পৰা খোদিত কৰা হৈছিল।ইয়াৰ ঠেক ভূখণ্ড, উচ্চ উচ্চতা, আৰু তিব্বতী বৌদ্ধ সংস্কৃতিৰ বাবে জনাজাত।
প্ৰশাসন: ইয়াক এজন লেফটেনেণ্ট গৱৰ্ণৰৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়।  লাডাখত কোনো বিধানসভা নাই।

৮.জম্মু আৰু কাশ্মীৰ
ৰাজধানী: শ্ৰীনগৰ (গ্রীষ্ম), জম্মু (শীতকাল)
অৱস্থান: উত্তৰ ভাৰতত অৱস্থিত জম্মু আৰু কাশ্মীৰ ২০১৯ চনলৈকে এখন ৰাজ্য আছিল, তেতিয়া ইয়াক দুখন কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলত বিভক্ত কৰা হৈছিল: জম্মু আৰু কাশ্মীৰ, আৰু লাডাখ।
প্ৰশাসন: জম্মু-কাশ্মীৰত বিধানসভা আৰু এজন নিৰ্বাচিত মুখ্যমন্ত্ৰী আছে, কিন্তু ৰাজ্য হিচাপে পূৰ্বৰ মৰ্যাদাৰ তুলনাত স্বায়ত্তশাসন কম।  লেফটেনেণ্ট গৱৰ্ণৰৰ উল্লেখযোগ্য কৰ্তৃত্ব আছে।

প্ৰশাসনৰ আভাস:
প্ৰশাসক আৰু লেফটেনেণ্ট গভৰ্ণৰ: বিধায়িনী দল নথকা কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহ প্ৰত্যক্ষভাৱে ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে নিযুক্তি দিয়া এজন প্ৰশাসক বা লেফটেনেণ্ট গৱৰ্ণৰৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়।  যিসকলৰ বিধায়িনী দল আছে (দিল্লী, পুডুচেৰী, জম্মু-কাশ্মীৰ) তেওঁলোকৰ স্বায়ত্তশাসন অধিক, কিন্তু কিছুমান ক্ষমতা কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ হাতত আছে।
বিধানসভা: দিল্লী, পুডুচেৰী, আৰু জম্মু আৰু কাশ্মীৰৰ নিজা বিধানসভা আৰু মুখ্যমন্ত্ৰী আছে যদিও ৰাজ্যৰ তুলনাত তেওঁলোকৰ ক্ষমতা অধিক সীমিত।

কৌশলগত আৰু সাংস্কৃতিক গুৰুত্ব:
কৌশলগত স্থান: বহুতো কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চল নিজৰ অৱস্থানৰ বাবে কৌশলগতভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ, যেনে আন্দামান আৰু নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ (দক্ষিণ-পূব এছিয়াৰ ওচৰত) আৰু লাডাখ (চীন আৰু পাকিস্তানৰ সীমান্ত)।
সাংস্কৃতিক বৈচিত্ৰ্য: কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহে আন্দামান আৰু নিকোবাৰ দ্বীপপুঞ্জৰ জনজাতীয় সম্প্ৰদায়ৰ পৰা পুডুচেৰীত ফৰাচী ঔপনিৱেশিক প্ৰভাৱলৈকে সাংস্কৃতিক, ভাষিক, আৰু জাতিগত বৈচিত্ৰ্যৰ এক বিস্তৃত শৃংখল প্ৰদৰ্শন কৰে।

 প্ৰশাসনিক গাঁথনি আৰু সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ কেন্দ্ৰীয় শাসিত অঞ্চলসমূহ অনন্য।  তেওঁলোকে বিভিন্ন কৌশলগত, ৰাজনৈতিক, আৰু অৰ্থনৈতিক ভূমিকা পালন কৰে, দেশৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু ঐক্যত যথেষ্ট অৰিহণা যোগায়।